HÃY LÀ NHỮNG NGƯỜI THU GÓP VỚI CHÚA GIÊSU
(Gr 7:23-28; Lc 11:14-23)
Lm. An-tôn Nguyễn Ngọc Dũng, SDB
Thế giới chúng ta sống hôm nay đang khuyến khích một lối sống thực dụng và “duy cảm xúc.” Những gì chúng ta không thích thì chúng ta có thể bỏ đi và thay bằng cái khác hợp với khẩu vị của chúng ta hơn. Trong nền văn hoá ưa chuộng những gì chóng qua và mang lại hạnh phúc chóng tàn này, con người không trân trọng những giá trị mang tính tuyệt đối và vĩnh cửu. Nếu có thì họ cũng xem những giá trị tuyệt đối và vĩnh cửu như những gánh nặng. Hệ quả là con người dễ dàng thay đổi trong mọi sự, từ các vật dụng cho đến các tương quan. Mọi thay đổi luôn bắt đầu với sự thay đổi của cõi lòng, nhất là trong tương quan của chúng ta với người khác và với Chúa. Hãy nhìn sâu vào trong con tim và cõi lòng của chúng ta để xem Thiên Chúa mời gọi chúng ta phải thay đổi điều gì trong ngày hôm nay.
Lòng chúng ta có dễ dàng thay đổi không? Có nhiều lý do để một người thay đổi cõi lòng, và một trong những lý do chính đó chính là lời nói của người khác. Khi nghe một lời nói đầy an ủi, lòng của một người đang buồn phiền sẽ cảm thấy được nâng đỡ; nhưng khi nghe một lời nói thiếu tế nhị thì lòng của một người đang vui cũng cảm thấy nôn nao. Nếu chúng ta để cho lòng của chúng ta thay đổi vì lời nói của người khác, tại sao chúng ta không thay đổi cõi lòng khi nghe Chúa nói với chúng ta? Khi một người nghe tiếng người yêu của mình, họ sẽ vui mừng. Chúng ta có cảm thấy vui mừng khi nghe tiếng Chúa, Đấng yêu chúng ta cách tuyệt đối và vô điều kiện và là Đấng chúng ta yêu trên hết mọi sự không? Thánh vịnh đáp ca hôm nay trình bày sự khao khát của Thiên Chúa cho mỗi người chúng ta khi chúng ta nghe tiếng Ngài: Ngày hôm nay, ước gì anh em nghe tiếng Chúa! Người phán: “Các ngươi chớ cứng lòng.” Thật vậy, Thiên Chúa muốn chúng ta phải thay đổi cõi lòng mỗi khi nghe Ngài phán.
Lời Chúa trong bài đọc 1 hôm nay nói lên sự cứng lòng của dân Israel trước lời của Đức Chúa. Ngôn sứ Giêrêmia nhắc lại cho dân Israel giao ước mà họ đã ký kết với Đức Chúa tại Sinai, là họ phải “bước theo mọi đường lối [Đức Chúa] truyền dạy, để các ngươi được hạnh phúc” (Gr 7:23). Nhưng họ đã “chẳng nghe, chẳng để tai, cứ theo những suy tính của mình, theo tâm địa ngoan cố xấu xa; chúng đã lùi chứ không tiến” (Gr 7:24). Thái độ này của dân Israel cũng chính là thái độ của nhiều người trong chúng ta. Chúng ta nghe lời Chúa mỗi ngày. Nhưng chúng ta không nghe với cõi lòng nên chúng ta không suy niệm trong lòng và đem ra thực hành. Nói cách cụ thể, chúng ta chỉ giữ đạo hay làm các việc đạo đức cách máy móc để chu toàn bổn phận “bên ngoài” của việc thờ phượng, còn cõi lòng của chúng ta thì xa Thiên Chúa. Hết năm này đến năm khác, chúng ta nghe Chúa mời gọi hãy tha thứ, nhưng chúng ta vẫn không nghe, vẫn không thứ tha; Chúa dạy chúng ta không xét đoán người khác và cầu nguyện cho những người làm chúng ta đau khổ, chúng ta cũng không chấp nhận lời sửa dạy của Ngài và sống mãi trong thái độ “bới lông bắt rận” khi đối xử với người khác.
Sự cứng lòng cũng được Thánh Luca trình bày trong bày Tin Mừng ngày hôm nay. Dân chúng đã nghe Chúa Giêsu giảng dạy, nhìn thấy những phép lạ Ngài thực hiện. Nhưng họ vẫn không tin Ngài đến từ Thiên Chúa và dùng bàn tay Thiên Chúa để trừ quỷ. Chúng ta cần đọc bài Tin Mừng hôm nay trong bối cảnh cầu nguyện mà Chúa Giêsu đang dạy các môn đệ của Ngài (Lc 11:1-13). Ngài khẳng định rằng: tất cả những gì chúng ta xin trong khi cầu nguyện sẽ được ban cho chúng ta. Và một trong những món quà Thiên Chúa sẽ ban là quyền trừ quỷ.
Câu đầu tiên của bài Tin Mừng hôm nay là bối cảnh lời dạy của Chúa Giêsu về nguồn gốc của sức mạnh Ngài có để trừ quỷ: “Khi ấy, Đức Giêsu trừ một tên quỷ, và nó là quỷ câm. Khi quỷ xuất rồi, thì người câm nói được. Đám đông lấy làm ngạc nhiên” (Lc 11:14). Chúng ta thấy thái độ đầu tiên của đám đông là ngạc nhiên. Nhưng thái độ này nhanh chóng biến thành chê bai. Chúng ta để ý đến ngôn từ Thánh Luca sử dụng. Thánh Sử đã dùng từ “đám đông ngạc nhiên” khi nói đến phản ứng trước phép lạ Chúa Giêsu thực hiện (Lc 11:14). Nhưng khi nói đến thái độ nghi ngờ, ngài sử dụng từ “có mấy người” (x. Lc 11:15), và cuối cùng khi nói đến những người muốn thử Chúa Giêsu, ngài sử dụng từ “kẻ khác” (Lc 11:16). Điều này có nghĩa gì đối với cuộc sống chúng ta? Điều này dạy chúng ta rằng: đứng trước một người hay một sự kiện xảy ra chúng ta thường có những thái độ và nhận định khác nhau, tuỳ góc độ chúng ta nhìn. Như vậy, sự khác biệt trong ý kiến và cái nhìn không hệ tại ở thực tại chúng ta quan sát vì nó vẫn là một và không thay đổi, mà hệ tại ở góc độ chúng ta đang đứng để quan sát hay nói đúng hơn, hệ tại ở “tương quan” của chúng ta với thực tại. Khi tôi có tương quan tốt với người khác thì tôi dễ dàng cảm thông cho một lỗi nhỏ của họ; nhưng cùng lỗi đó sẽ khó được tôi tha thứ khi người đó không được lòng tôi.
Trước khi phân tích cách chi tiết nội dung chính của bài Tin Mừng, có hai điều chúng ta cần lưu ý: (1) Vấn đề được tranh luận trong bài Tin Mừng hôm nay không phải là vấn đề trừ quỷ, nhưng là vấn đề về nguồn gốc của sức mạnh Chúa Giêsu dùng để trừ quỷ; (2) Chúa Giêsu là Đấng thông hiểu, Ngài biết những gì trong tâm trí của con người: “Người biết tư tưởng của họ” (Lc 11:17).
Nội dung chính của cuộc tranh luận về nguồn gốc của sức mạnh để trừ quỷ nằm trong lời giải thích của Chúa Giêsu (Lc 11:17-22). Chúng ta có thể chia lời giải thích của Chúa Giêsu làm ba phần sau:
Trong phần thứ nhất (Lc 11:17-18), Chúa Giêsu dùng hình ảnh trong thực tế để nói đến sự nghịch lý trong luận chứng của những người chống đối Ngài và không chấp nhận nguồn gốc của sức mạnh trừ quỷ đến từ Thiên Chúa. Khi nói, “Nước nào tự chia rẽ thì sẽ điêu tàn, nhà nọ đổ xuống nhà kia. Nếu Satan cũng tự chia rẽ chống lại chính mình, thì nước nó tồn tại sao được? Chúa Giêsu khẳng định chân lý sau: ở đâu có sự chia rẽ, ở đó có sự điều tàn và sụp đổ. Nếu ngay cả những người làm xấu [Satan] không chống đối nhau để đứng vững thì những người làm việc tốt càng không nên chống đối nhau nếu muốn được đứng vững. Hãy tránh mọi hình thức gây chia rẽ (nhất là những ai sống đời thánh hiến), nếu chúng ta muốn đứng vững và tồn tại để có được một đời sống an vui phục vụ Chúa và phục vụ nhau.
Phần thứ hai (Lc 11: 18-19) là trọng tâm của câu trả lời của Chúa Giêsu về nguồn gốc của sức mạnh trừ quỷ: “… bởi lẽ các ông nói tôi dựa thế Bêendêbun mà trừ quỷ. Nếu tôi dựa thế Bêendêbun mà trừ quỷ, thì con cái các ông dựa thế ai mà trừ? Bởi vậy, chính họ sẽ xét xử các ông. Còn nếu tôi dùng ngón tay Thiên Chúa mà trừ quỷ, thì quả là Triều Đại Thiên Chúa đã đến giữa các ông.” Trong phần này, Chúa Giêsu dùng từ “ngón tay Thiên Chúa” để đưa người nghe về với “kinh nghiệm xuất hành” (x. Xh 8:15). Qua đó, Ngài muốn khẳng định với họ rằng: những gì Thiên Chúa đã làm trong quá khứ để giải thoát dân Ngài khỏi ách nô lệ, bây giờ đang được Chúa Giêsu tiếp tục. Như vậy, câu trả lời này chính là câu khẳng định về căn tính của Chúa Giêsu: Ngài là Đấng đến từ Thiên Chúa và dùng “ngón tay Thiên Chúa” để giải thoát họ khỏi ách nô lệ của tội lỗi.
Trong phần thứ ba (Lc 11: 21:22), Chúa Giêsu kết thúc câu trả lời của mình với lời mời gọi hãy trở nên mạnh mẽ trong sức mạnh của Thiên Chúa nếu chúng ta muốn chiến thắng những thế lực của sự dữ tấn công chúng ta: “Khi một người mạnh được vũ trang đầy đủ canh giữ lâu đài của mình, thì của cải người ấy được an toàn. Nhưng nếu có người mạnh thế hơn đột nhập và thắng được người ấy, thì sẽ tước lấy vũ khí mà người ấy vẫn tin tưởng và sẽ đem phân phát những gì đã lấy được.” Lời Chúa ở đây khuyến cáo chúng ta rằng: Những ai dựa vào sức của mình sẽ bị thất bại ê chề trong cuộc chiến với sự dữ; chỉ có những ai dựa vào ơn Chúa mới đủ sức để “canh giữ lâu đài của mình” và của cải của mình được an toàn. Bạn đang dựa vào sức mạnh của bạn hay của Chúa?
Cuối cùng, bài Tin Mừng hôm nay kết thúc với lời mời gọi cho những ai muốn trở nên môn đệ của Chúa Giêsu: “Ai không đi với tôi là chống lại tôi, và ai không cùng tôi thu góp là phân tán” (Lc 11:23). Nếu chúng ta là những người đi theo Chúa Giêsu, chúng ta phải là những người cùng Ngài thu góp. Câu này nhắc nhở chúng ta về trường hợp của Phêrô khi ông can ngăn Chúa Giêsu sau khi Ngài tiên báo về cuộc khổ nạn và phục sinh của Ngài. Ông liền bị Chúa Giêsu gọi là Satan, là người chống lại Ngài. Chúng ta có đi với Chúa Giêsu không? Nếu chúng ta đi với Chúa Giêsu tại sao nhiều khi chúng ta lại phàn nàn và giận dữ khi Ngài muốn chúng ta đi theo con đường Ngài muốn chúng ta đi hoặc làm những việc Ngài muốn chúng ta làm? Hãy là những người đi với Chúa Giêsu và thu góp với Ngài trong từng lời nói và việc làm của chúng ta.
